Trong bài thứ tư này, các bạn sẽ được PGS.TS Vũ Quang Hiển hướng dẫn ôn thi nội dung “Mĩ, Tây Âu, Nhật Bản (1945 – 2000)”.

Tại sao không có chênh lệch lớn giữa GDP và GNP ở kinh tế Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ?

Tại sao khoảng cách giữa GNP và GDP của Trung Quốc lại nhỏ như vậy? Nhiều người chỉ thấy Trung Quốc đã thu hút một lượng lớn vốn đầu tư nước ngoài, nhưng lại bỏ quên lượng đầu tư ra nước ngoài rất lớn của quốc gia này.

Theo số liệu của Bộ Thương mại Trung Quốc, năm 2020 nước này đã thu hút được tổng cộng 145 tỉ USD nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài.

Tuy nhiên, trong cùng kỳ, Trung Quốc cũng đầu tư 132 tỉ USD ra nước ngoài, và khoảng cách giữa hai khoản trên không quá lớn. Trên thực tế, trong 20 năm qua, đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc đôi khi lớn hơn đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc. Kết quả là GDP và GNP của nước này không chênh nhau bao nhiêu, gần như bằng nhau.

Các công ty đa quốc gia trải rộng khắp nơi trên thế giới và đầu tư vào nhau. Do đó, khoảng cách giữa GNP và GDP của các quốc gia lớn trên thế giới là tương đối nhỏ, và không có hiện tượng GNP của một quốc gia gấp vài lần GDP của quốc gia đó.

Theo Ngân hàng Thế giới, GDP của Mỹ năm 2019 là khoảng 21,43 nghìn tỉ USD, và GNP là khoảng 21,625 nghìn tỉ USD chỉ hơn 1% so với GDP; GNP của Nhật Bản năm 2019 là khoảng 5,264 nghìn tỉ USD, chỉ cao hơn 3,6% so với GDP 5,082 nghìn tỉ USD.

Trong thế kỷ 21, thời đại của nền kinh tế toàn cầu hóa và vốn toàn cầu hóa, khó có cường quốc nào đạt được đầu tư ra nước ngoài quy mô lớn mà hạn chế chấp nhận vốn nước ngoài. Dòng chảy của các yếu tố sản xuất như hàng hóa, công nghệ, thông tin, dịch vụ, tiền tệ, nhân sự, vốn và kinh nghiệm quản lý giữa các quốc gia và khu vực đang trở nên ngày càng sôi động và lưu lượng ngày càng lớn. Trong sự phát triển vũ bão của toàn cầu hóa ngày nay, có thể nói các nước lớn đều đã theo xu hướng "trong bạn có tôi, trong tôi có bạn".

Khoảng cách giữa GDP và GNP ở các nước lớn như Nhật Bản, Trung Quốc, Mỹ và Đức không quá lớn là vì vậy.

Chúng tôi sẽ phân tích sự cách biệt GDP và GNP ở những nền kinh tế nhỏ, độ mở lớn và lệ thuộc FDI trong những bài tiếp theo.

Kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường là hai khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kinh tế. Mỗi hình thức kinh tế đóng góp vào việc xây dựng và điều hành hệ thống kinh tế toàn cầu. Kinh tế hàng hóa tập trung vào sản xuất, trao đổi và tiêu thụ hàng hóa, trong khi kinh tế thị trường tạo điều kiện cho sự tương tác giữa các tác nhân kinh tế trên thị trường tự do.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về khái niệm kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường, cũng như sự khác biệt giữa chúng. Bài viết sẽ giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan về cả hai hình thức kinh tế này và nhận thức rõ hơn về vai trò và chức năng của chúng trong hệ thống kinh tế hiện đại.

Kinh tế hàng hóa là một hình thức kinh tế dựa trên quy luật cung cầu và sự tương tác giữa người mua và người bán trong việc sản xuất, trao đổi và tiêu thụ hàng hóa. Trong kinh tế hàng hóa, hàng hóa được coi là yếu tố quan trọng trong quá trình sản xuất và trao đổi kinh tế. Quy luật cung cầu và giá cả là những yếu tố quyết định việc mua bán hàng hóa trên thị trường.

GNP của Trung Quốc năm 2020 là bao nhiêu?

Theo Cục Thống kê Quốc gia, tổng sản phẩm quốc dân (GNP) của Trung Quốc năm 2020 là 14,63 nghìn tỉ USD, tăng 1,9% so với năm 2019, thấp hơn một chút so với tốc độ tăng trưởng GDP. Nguyên nhân chính là do môi trường kinh tế đi xuống ở nước ngoài do ảnh hưởng bởi dịch bệnh đã khiến cho hoạt động kinh tế của công dân Trung Quốc ở nước ngoài đi xuống.

Có thể thấy, vào năm 2020, GDP của Trung Quốc là 14,73 nghìn tỉ USD và GNP là 14,63 nghìn tỉ USD. Chênh lệch giữa hai chỉ số này chỉ là 0,68%, gần như bằng nhau. Do đó, GNP bình quân đầu người của Trung Quốc gần bằng với GDP bình quân đầu người, tương ứng là 10.400 USD và 10.500 USD.

Năm 2019, GDP và GNP của Trung Quốc còn gần nhau hơn nữa: cụ thể, GDP đạt xấp xỉ 14,343 nghìn tỉ USD và GNP xấp xỉ 14,308 nghìn tỉ USD. Như vậy GNP bằng khoảng 99,8% GDP (chênh lệch chỉ 0,2%).

Cơ chế hoạt động của kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường

Sự khác nhau giữa kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường nằm trong cơ chế hoạt động và mục tiêu của chúng. Trong khi kinh tế hàng hóa tập trung vào việc sản xuất và trao đổi hàng hóa để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, kinh tế thị trường tập trung vào tối ưu hóa sự phân phối tài nguyên và đạt được hiệu quả kinh tế thông qua cạnh tranh và sự tương tác giữa các tác nhân kinh tế.

Sự khác nhau giữa kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường cũng phản ánh trong một số yếu tố khác nhau, như sau:

Trong bối cảnh kinh tế hiện đại, kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường đóng vai trò quan trọng trong việc xác định và điều chỉnh hoạt động kinh tế. Kinh tế hàng hóa đặt trọng tâm vào sản xuất, trao đổi và tiêu thụ hàng hóa, trong khi kinh tế thị trường tạo điều kiện cho sự tương tác và cạnh tranh giữa các tác nhân kinh tế. Sự khác biệt giữa hai hình thức kinh tế này nằm trong cơ chế hoạt động, mục tiêu và vai trò của chúng.

Việc hiểu rõ sự khác nhau và tương quan giữa kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện về hệ thống kinh tế và cách mà các yếu tố kinh tế tương tác với nhau. Qua đó, chúng ta có thể áp dụng những kiến thức này để phân tích và đánh giá các tình huống kinh tế thực tế, từ việc quản lý doanh nghiệp đến định hình chính sách kinh tế của một quốc gia.